21/07/2010: Εισήγηση της κ. Μαρίας Παναγιωτοπούλου - Κασσιώτου, στην Ημερίδα του με θέμα: "Εγκυμοσύνη και Μητρότητα - Προβλήματα και Λύσεις. Η Θέση της Άγαμης Μητέρας στη Σύγχρονη Κοινωνία"
Οι κοινωνικές πολιτικές, οι οικογενειακές πολιτικές, όπως και οι πολιτικές που αφορούν την απασχόληση και την παιδεία, δεν ανήκουν στις αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Κάθε κράτος μπορεί να τις διαμορφώνει μόνο του, ανάλογα με τις συνθήκες του, τις παραδόσεις του, με τη θέληση των πολιτών του και τις ανάγκες τους. Βέβαια, η Ευρωπαϊκή Ένωση γίνεται σιγά-σιγά από οικονομική ένωση όλο και περισσότερο πολιτική. Καθώς προχωρούμε για πολιτική ένωση, πρέπει να είμαστε διατεθειμένοι να δεχθούμε εναρμόνιση μεταξύ των 27 κρατών μελών και για θέματα στα οποία η ΕΕ δεν έχει αρμοδιότητα.
Αποφασίζεται ένα κοινό πλαίσιο αναφοράς και με την ανοικτή μέθοδο συντονισμού όλα τα κράτη μέλη προσπαθούν να συντονιστούν για να πετύχουν ένα κοινό στόχο. Το καθένα, όμως, χρησιμοποιεί μέσα προσαρμοσμένα στις συνήθειές του.
Πολιτικές που αφορούν τα κοινωνικά θέματα και την οικογένεια εντάσσονται στο πλαίσιο της ανοικτής μεθόδου συντονισμού. Γίνεται προσπάθεια να ενισχυθούν οι φιλικές προς την οικογένεια πολιτικές, αν όμως, η πλειψηφία των ευρωπαίων πολιτών ζει μέσα σε μια οικογένεια, από το 2004 υπάρχει ευνοϊκότερη αντιμετώπιση των αναγκών της.
Σε αυτό συνετέλεσε η διαπίστωση της τραγικής εξέλιξης του δημογραφικού προβλήματος στα περισσότερα κράτη μέλη.
Συνειδητοποιώντας τον κίνδυνο του κενού στην αντικατάσταση των γενεών, αποφασίζονται πολιτικές που αφορούν τις οικογένειες και μάλιστα τις περισσότερο ευπαθείς.
Ευπαθείς οικογένειες, οικογένειες ευάλωτες σε δύσκολες καταστάσεις θεωρούνται οι μονογονεϊκές και οι πολύτεκνες οικογένειες, όταν αυτές βρίσκονται σ' ένα συνδυασμό όρων και παραγόντων, που τις θέτουν σε πολύ δύσκολη κοινωνική θέση που υποβιβάζει την ποιότητα ζωής για τα μέλη τους και προδιαγράφει αρνητικά τη μελλοντική τους εξέλιξη.
Ένα άλλο σημείο ευρωπαϊκής παρέμβασης είναι η υγεία των πολιτών για την οποία η ΕΕ, σύμφωνα με τις Συνθήκες, είναι υποχρεωμένη να φροντίζει. Οι ευάλωτες οικογένειες επωφελούνται από παρόμοια μέτρα. Στο πλαίσιο της προστασίας της υγείας, εντάσσεται και η προστασία της μητρότητας, ως μέρος των πολιτικών υγείας της γυναίκας. Βάσει της αρχής της ισότητας των φύλων - μιας πολυσυζητημένης έννοιας την οποία, από τις Συνθήκες είναι υποχρεωμένη να ενισχύει η Ευρωπαϊκή Ένωση - και μεσα από τα νομοθετήματα της ΕΕ, λαμβάνεται ιδιαίτερη πρόνοια για την προστασία της γυναίκας. Η νομοθεσία για τις άδειες μητρότητας, κύησης και λοχείας προκύπτει από Ευρωπαϊκές Οδηγίες.
Ένα άλλο θέμα που στις μέρες μας οδηγεί στο σχεδιασμό οικογενειακών πολιτικών είναι η ανάγκη συμμετοχής στην αγορά εργασίας για ανάπτυξη και οικονομική πρόοδο αλλά και προσωπική ικανοποίηση.
Επειδή το θέμα της σημερινής συνάντησης αφορά στην μονογονεϊκή οικογένεια θα πρέπει να ορίσουμε ότι έτσι χαρακτηρίζουμε την οικογένεια που αποτελείται από έναν γονέα μ' ένα ή περισσότερα παιδιά, που διαμένουν στην ίδια κατοικία. Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει πολλές υποκατηγορίες: ο γονεύς που ανατρέφει μόνος το ή τα παιδιά του μπορεί να βρίσκεται σε χηρεία, διάζευξη, ή, απλώς, να μην έχει σύντροφο. Η διάρκεια παραμονής του γονέα σε μια από αυτές τις κατηγορίες είναι δύσκολο να προσδιοριστεί.
Η κατάσταση των μονογονεϊκών οικογενειών ποικίλλει από κράτος σε κράτος και ο σύντομος πίνακας μας κατατοπίζει για το ότι σύμφωνα με τις έρευνες της Eurostat, στατιστικής υπηρεσίας της ΕΕ, οι διαφορές σε ποσοστά μονογονεϊκών οικογενειών είναι μεγάλες από το ένα άκρο της Ευρώπης ως το άλλο. Ενώ δηλαδή σε ορισμένες χώρες το ποσοστό των μονογονεϊκών οικογενειων είναι σχετικά μικρό, σε άλλες φτάνει το 55-57%, όπως στην Εσθονία και τη Σουηδία.
Το 2005, 1.76 εκ. οικογενειών αποτελούνταν από παιδιά μικρότερα των 25 ετών και τον ένα από τους δύο γονείς. Ενώ και οι μητέρες που ζούσαν μόνες με τα παιδιά τους το 1968 ήταν μόνο μερικές χιλιάδες στη Γαλλία των 56 εκατομμυρίων, σήμερα στη Γαλλία του 2008, σε πληθυσμό 56 εκατ. κατοίκων, τα 2 εκ. είναι παιδιά που ζουν μόνο με τον πατέρα ή τη μητέρα.
Πιο πρόσφατη έρευνα μας αποδεικνύει οτι συντριπτική πλειοψηφία των μονογονεϊκών οικογενειών στα ευρωπαϊκά κράτη συντηρούνται κατά 90% από γυναίκες. Το ποσοστό γυναικών που στηρίζουν μόνες τους την οικογένειά τους φτάνει μέχρι και 36% στο Ηνωμένο Βασίλειο και 34% στην Πολωνία. Η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν τα μικρότερα ποσοστά μονογονεϊκών οικογενειών, παρατηρείται όμως αύξηση από χρόνο σε χρόνο.
Μόνο το ήμισυ του συνόλου των αρχηγών μονογονεϊκών οικογενειών έχουν πλήρη εργασία στην ΕΕ. Πολλές από τις οικογένειες αντιμετωπίζουν καταστάσεις ακατάλληλων χώρων διαμονής και έχουν δυσκολίες να ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Κινδυνεύουν έτσι να βρεθούν σε παρατεταμένη ανεργία, μακράς διάρκειας ασθένεια και δυσκολία στην εξεύερεση εργασίας καθώς αυξάνεται η ηλικία.
Τα προτεινόμενα μέτρα δε διαφέρουν ως προς το είδος από εκείνα που πρέπει να ληφθούν για όλες τις οικογένειες, αλλά μόνο ως προς την ένταση και τη διάρκεια:
Οι κοινωνικές πολιτικές, οι οικογενειακές πολιτικές, όπως και οι πολιτικές που αφορούν την απασχόληση και την παιδεία, δεν ανήκουν στις αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Κάθε κράτος μπορεί να τις διαμορφώνει μόνο του, ανάλογα με τις συνθήκες του, τις παραδόσεις του, με τη θέληση των πολιτών του και τις ανάγκες τους. Βέβαια, η Ευρωπαϊκή Ένωση γίνεται σιγά-σιγά από οικονομική ένωση όλο και περισσότερο πολιτική. Καθώς προχωρούμε για πολιτική ένωση, πρέπει να είμαστε διατεθειμένοι να δεχθούμε εναρμόνιση μεταξύ των 27 κρατών μελών και για θέματα στα οποία η ΕΕ δεν έχει αρμοδιότητα.
Αποφασίζεται ένα κοινό πλαίσιο αναφοράς και με την ανοικτή μέθοδο συντονισμού όλα τα κράτη μέλη προσπαθούν να συντονιστούν για να πετύχουν ένα κοινό στόχο. Το καθένα, όμως, χρησιμοποιεί μέσα προσαρμοσμένα στις συνήθειές του.
Πολιτικές που αφορούν τα κοινωνικά θέματα και την οικογένεια εντάσσονται στο πλαίσιο της ανοικτής μεθόδου συντονισμού. Γίνεται προσπάθεια να ενισχυθούν οι φιλικές προς την οικογένεια πολιτικές, αν όμως, η πλειψηφία των ευρωπαίων πολιτών ζει μέσα σε μια οικογένεια, από το 2004 υπάρχει ευνοϊκότερη αντιμετώπιση των αναγκών της.
Σε αυτό συνετέλεσε η διαπίστωση της τραγικής εξέλιξης του δημογραφικού προβλήματος στα περισσότερα κράτη μέλη.
Συνειδητοποιώντας τον κίνδυνο του κενού στην αντικατάσταση των γενεών, αποφασίζονται πολιτικές που αφορούν τις οικογένειες και μάλιστα τις περισσότερο ευπαθείς.
Ευπαθείς οικογένειες, οικογένειες ευάλωτες σε δύσκολες καταστάσεις θεωρούνται οι μονογονεϊκές και οι πολύτεκνες οικογένειες, όταν αυτές βρίσκονται σ' ένα συνδυασμό όρων και παραγόντων, που τις θέτουν σε πολύ δύσκολη κοινωνική θέση που υποβιβάζει την ποιότητα ζωής για τα μέλη τους και προδιαγράφει αρνητικά τη μελλοντική τους εξέλιξη.
Ένα άλλο σημείο ευρωπαϊκής παρέμβασης είναι η υγεία των πολιτών για την οποία η ΕΕ, σύμφωνα με τις Συνθήκες, είναι υποχρεωμένη να φροντίζει. Οι ευάλωτες οικογένειες επωφελούνται από παρόμοια μέτρα. Στο πλαίσιο της προστασίας της υγείας, εντάσσεται και η προστασία της μητρότητας, ως μέρος των πολιτικών υγείας της γυναίκας. Βάσει της αρχής της ισότητας των φύλων - μιας πολυσυζητημένης έννοιας την οποία, από τις Συνθήκες είναι υποχρεωμένη να ενισχύει η Ευρωπαϊκή Ένωση - και μεσα από τα νομοθετήματα της ΕΕ, λαμβάνεται ιδιαίτερη πρόνοια για την προστασία της γυναίκας. Η νομοθεσία για τις άδειες μητρότητας, κύησης και λοχείας προκύπτει από Ευρωπαϊκές Οδηγίες.
Ένα άλλο θέμα που στις μέρες μας οδηγεί στο σχεδιασμό οικογενειακών πολιτικών είναι η ανάγκη συμμετοχής στην αγορά εργασίας για ανάπτυξη και οικονομική πρόοδο αλλά και προσωπική ικανοποίηση.
Επειδή το θέμα της σημερινής συνάντησης αφορά στην μονογονεϊκή οικογένεια θα πρέπει να ορίσουμε ότι έτσι χαρακτηρίζουμε την οικογένεια που αποτελείται από έναν γονέα μ' ένα ή περισσότερα παιδιά, που διαμένουν στην ίδια κατοικία. Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει πολλές υποκατηγορίες: ο γονεύς που ανατρέφει μόνος το ή τα παιδιά του μπορεί να βρίσκεται σε χηρεία, διάζευξη, ή, απλώς, να μην έχει σύντροφο. Η διάρκεια παραμονής του γονέα σε μια από αυτές τις κατηγορίες είναι δύσκολο να προσδιοριστεί.
Η κατάσταση των μονογονεϊκών οικογενειών ποικίλλει από κράτος σε κράτος και ο σύντομος πίνακας μας κατατοπίζει για το ότι σύμφωνα με τις έρευνες της Eurostat, στατιστικής υπηρεσίας της ΕΕ, οι διαφορές σε ποσοστά μονογονεϊκών οικογενειών είναι μεγάλες από το ένα άκρο της Ευρώπης ως το άλλο. Ενώ δηλαδή σε ορισμένες χώρες το ποσοστό των μονογονεϊκών οικογενειων είναι σχετικά μικρό, σε άλλες φτάνει το 55-57%, όπως στην Εσθονία και τη Σουηδία.
Το 2005, 1.76 εκ. οικογενειών αποτελούνταν από παιδιά μικρότερα των 25 ετών και τον ένα από τους δύο γονείς. Ενώ και οι μητέρες που ζούσαν μόνες με τα παιδιά τους το 1968 ήταν μόνο μερικές χιλιάδες στη Γαλλία των 56 εκατομμυρίων, σήμερα στη Γαλλία του 2008, σε πληθυσμό 56 εκατ. κατοίκων, τα 2 εκ. είναι παιδιά που ζουν μόνο με τον πατέρα ή τη μητέρα.
Πιο πρόσφατη έρευνα μας αποδεικνύει οτι συντριπτική πλειοψηφία των μονογονεϊκών οικογενειών στα ευρωπαϊκά κράτη συντηρούνται κατά 90% από γυναίκες. Το ποσοστό γυναικών που στηρίζουν μόνες τους την οικογένειά τους φτάνει μέχρι και 36% στο Ηνωμένο Βασίλειο και 34% στην Πολωνία. Η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν τα μικρότερα ποσοστά μονογονεϊκών οικογενειών, παρατηρείται όμως αύξηση από χρόνο σε χρόνο.
Μόνο το ήμισυ του συνόλου των αρχηγών μονογονεϊκών οικογενειών έχουν πλήρη εργασία στην ΕΕ. Πολλές από τις οικογένειες αντιμετωπίζουν καταστάσεις ακατάλληλων χώρων διαμονής και έχουν δυσκολίες να ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Κινδυνεύουν έτσι να βρεθούν σε παρατεταμένη ανεργία, μακράς διάρκειας ασθένεια και δυσκολία στην εξεύερεση εργασίας καθώς αυξάνεται η ηλικία.
Τα προτεινόμενα μέτρα δε διαφέρουν ως προς το είδος από εκείνα που πρέπει να ληφθούν για όλες τις οικογένειες, αλλά μόνο ως προς την ένταση και τη διάρκεια:
Προώθηση οικογενειακής πολιτικής και συνδυασμού οικογένειας - εργασίας,
Ενεργητικές πολιτικές για την αγορά εργασίας,
Υποστήριξη της δια βίου μάθησης,
Ψυχολογική/ Πνευματική υποστήριξη
Η έρευνα στις οικογένειες είναι εξαιρετικά δύσκολη γιατί δεν έχουν διαμορφωθεί ειδικοί δείκτες μέτρησης αλλά χρησιμοποιούνται οι συνηθισμένοι δείκτες των κοινωνικών παροχών. Απαιτείται προσδιορισμός των αναγκών στην εκπαίδευση, στην ένταξη στην αγορά εργασίας, στην εξασφάλιση και στο ύψος του εισοδήματος, στην αντιμετώπιση της φτώχειας και των συνθηκών αξιοπρεπούς διαβίωσης.
Ο μεγάλος κίνδυνος που εμποδίζει τη λήψη μέτρων στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη για βοήθεια των οικογενειών που στηρίζονται μόνο στον ένα γονέα είναι ο φόβος ότι οι οικογένειες αυτές θα επαναπαυθούν σε μια εισοδηματική ενίσχυση και δεν θα ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Αυτό συνδυάζεται με τη μειωμένη δυνατότητα απόκτησης περαιτέρω προσόντων και τη δυσκολία απουσίας από το σπίτι. Με την προώθηση όμως πολιτικών ενεργού ένταξης και συνδυασμού οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, η μονογονεϊκή οικογένεια, εκτός ή παράλληλα με το επίδομα, είναι δυνατόν να αποκτήσει εισόδημα και να ελπίζει ότι θα αποφύγει το φαύλο κύκλο του κοινωνικού αποκλεισμού.
Προώθηση Οικογενειακής Πολιτικής
Έχει διαπιστωθεί ότι στα κράτη μέλη όπου υπάρχει σχεδιασμένη οικογενειακή πολιτική για το σύνολο των οικογενειών, εκεί οι οικογένειες που συντηρούνται από ένα γονέα έχουν καλύτερη μεταχείριση και μπορούν να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες τους.
Συνδυασμός Οικογένειας και Εργασίας
Η συμμετοχή στην εργασία είναι αποκλεισμός της περίπτωσης στέρησης και της φτώχειας. Το να έχει τη δυνατότητα να εργαστεί ο γονέας της μονογονεϊκής οικογένειας είναι μια εξασφάλιση καλύτερη από την εισοδηματική ενίσχυση.
Εισαγωγή στην Αγορά Εργασίας
Η δυσκολία προκυπτει από τις αρκετά σημαντικές περιόδους της ζωής των γονέων που συντηρούν μονογονεϊκή οικογένεια, κατά τις οποίες απομακρύνονται από την εκπαίδευση, την κατάρτιση και την επανακατάρτιση. Μόνο διά της δια βίου μάθησης, μπορούν να συντηρήσουν τις γνώσεις, τις οποίες ήδη κατέχουν και να αποκτήσουν νέες, παρά τις δυσκολίες της ζωής τους, ώστε ν' ανοίξουν το δρόμο για ένταξη στην αγορά εργασίας, όταν αυτό γίνει επιτρεπτό από τις άλλες συνθήκες.
Η αδρανοποίηση μπροστά στις δυσκολίες είναι ο μεγάλος κίνδυνος για τις μονογονεϊκές οικογένειες. Γι' αυτό και δίνεται σημασία στην ψυχολογική και πνευματική υποστήριξη, που μπορεί να παρασχεθεί, οχι μόνο από το στενό τους περιβάλλον, αλλά και από το κοινωνικό σύνολο.
Οι ευρωπαϊκές έρευνες αναφέρουν ότι ένας μεγάλος αριθμός παιδιών σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, περίπου 19 εκ. παιδιά στην Ευρώπη των 500 εκ. κατοίκων, ζουν κινδυνεύοντας να βρεθούν σε κατάσταση φτώχειας.
Όλοι αναγνωρίζουν ότι έχουν ασθενήσει τα δίκτυα παροχής βοήθειας. Παλαιότερα υπήρχαν κοινωνικοί δεσμοί που ενίσχυαν την κοινωνική συνοχή. Με την εξασθένισή τους, όμως, σύλλογοι, όπως και ο Σύλλογος Προστασίας Αγέννητου Παιδιού - Η Αγκαλιά, βοηθούν οικογένειες που ζουν σε δύσκολες συνθήκες και δικτυώνουν όχι μόνο τους έχοντες ανάγκη, αλλά και τους παρέχοντες βοήθεια.
Πέρα λοιπόν από οποιαδήποτε κρατική συμπαράσταση στην εθελοντική προσφορά υπηρεσιών από άνθρωπο σε άνθρωπο, γίνεται διάδραση και η αμοιβαία ωφέλεια αντανακλάται στην κοινωνία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί σε όλα τα κράτη μέλη την υιοθέτηση πολιτικών φιλικών για την οικογένεια, με πρώτη την οικονομική στήριξη των οικογενειών, τις ευέλικτες συνθήκες εργασίας και την εκπλήρωση των υποχρεώσεων των κρατών μελών για παροχή υπηρεσιών φύλαξης των παιδιών.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εχει πολλές φορές εκδώσει ψηφίσματα ειδικά για την κατηγορία των ανύπαντρων μητέρων και των μονογονεϊκών οικογενειών, κυρίως όταν βρίσκονται σε ιδιαίτερες συνθήκες φτώχειας ή άλλων αναγκών. Πρόσφατα ψηφίσαμε μια έκθεση για τις γυναίκες που βρίσκονται στη φυλακή και έχουν παράλληλη οικογένεια.
Σχεδιάζονται επίσης πολιτικές που προβλέπουν την προστασία των παιδιών από διάφορους κινδύνους - μια στρατηγική δηλαδή για τα δικαιώματα των παιδιών. Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η προστασία από την κακή διαφήμιση. Σ' ένα πρόσφατο ψήφισμα του ΕΚ προτείνονται μέτρα για την προστασία των παιδιών και των γυναικών από την κατάχρηση για διαφημιστικούς λόγους.
Ακόμα και ο τομέας των παιχνιδιών κατευθύνεται από ευρωπαϊκή νομοθεσία. Εμποδίζεται η χρήση ακατάλληλων χημικών ουσιών και προβλέπεται η αναφορά σε κάθε προϊόν της ηλικίας και των χρήσεων. Τέτοια μέτρα είναι δυο φορές πιο χρήσιμα για τις μονογονεϊκές οικογένειες.
Υπάρχει, βέβαια, πάντα ο κίνδυνος και για αρνητικές εξελίξεις. Προωθώντας την ερευνα, η ΕΕ ενισχύει την βιοτεχνολογία και την ευγονική χωρίς να θέτει πάντα τους απαιτούμενους περιορισμούς.
Λόγω του χρονικού περιορισμού δεν αναφέρομαι στους ηθικούς και ιδεολογικούς κινδύνους που απειλούν ιδιαίτερα τις ευάλωτες οικογένειες.
Αγώνας προσωπικός, νομιζω, ότι είναι η μόνη απάντηση για την υποστήριξη της υγιούς κοινωνίας έστω κι αν η κοινωνία αυτή είναι μια κοινωνία πολύ-πολιτισμική, έστω και αν δεν μπορεί πια να χαρακτηριστεί ομοιογενής χριστιανική. Εμείς οι Χριστιανοί, πιστεύω ότι έχουμε την υποχρέωση να λέμε την Αλήθεια και πιο πολύ να την κάνουμε δική μας ζωή. Μόνο με το παράδειγμά μας και την προσευχή είναι δυνατό να σώσουμε τον κόσμο.
Δε μπορώ παρά να συγχαρώ ακόμη μια φορά το Σύλλογό σας και να ευχηθώ να συνεχιστεί το έργο του. Ευχαριστώ πολύ
+%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%BF.jpg)
Αναρτήσεις
